Lời Mở Đầu

Tôi là Bùi Ngọc Chánh con của ông Bùi Hộ. Bùi Hộ là anh cùng cha và khác mẹ của Bùi Giáng. Từ nhỏ tôi được nghe ba về chú Giáng rất là nhiều nên có ấn tượng tốt về chú Giáng.  Khi ba tôi mất ngày 2004-6-24 thì tôi còn giử một bài viết của chú Bùi Hùng như sao.  

​

​Cuộc sống là bể trầm luân, cát bụi trở về cát bụi, chẳng mấy chốc kiếp phù sinh đã trọn, cõi vĩnh hằng tự soạn sẵn để ra đi.

Chú Hộ đã tự chọn và dư liệu hậu sự chu đáo sáng suốt phi thường, huyệt mã tuy xa nhưng vĩnh cửu, nên an lòng bình thản lúc lâm chung.

Nghĩ trong cỏi thế, đã mấy ai được thong dong thanh thoát như vậy ấy cũng là do tự bản tính trời ban.

Nhân nhắc đến sự trời sinh tính mà lạ lùng thay từ ông nội sinh ra năm anh em vị cả ông Nghè Thống và vị thứ là ông Cửu Thứ đều có con cháu là phú gia địch quốc như cha ông trong dòng tộc, công danh hiển đạt, đến kết là ông Bác Tiếu thì con cháu nhiều người làm chính trị, noi theo gương tổ tiên chống ngoại xâm, vận hạn nổi trôi theo vận nước, đến vị kế là ông Cửu Tí, thân phụ tang gia đây, con cháu chăm chỉ trong chức vụ, lấy chữ cần kiệm liêm chính làm đầu, không ham thích tranh tiên đoạt lợi, thi văn là tài danh đất nước, người người thán phục, qua vị út là ông Cửu Diện, ngày ngày vui thú điền viên, hậu duệ cũng công danh phú quí.

​Nhắc chuyện ngày trước, gia đình thật an lành, ông Cửu Tí có việc gì thì có anh Bác Tiếu lo, mà anh Bác Tiếu có việc là anh Cửu Tí luôn luôn hết lòng. Lúc chú Hộ còn năm sáu tuổi, cha mẹ gởi lên nhà ông bác Tiếu ở Thu Bồn để được thầy Trợ Thắng dạy học, vì chú Hộ cùng tuổi với anh năm Bùi Hoành nay ở Houston, thế mà lúc tôi (Bùi Hùng) năm sáu tuổi thì cũng được gởi ở nhà chú Thiếm đi học tại Vĩnh Trị, vì tôi (Bùi Hùng) cũng gần tuổi với con đầu lòng của chú Thiếm mà thôi.

​

Thời cha ông chúng ta đất nước bị đô hộ, Ông Cố và Ông Nội đã nuôi mười ngàn​ nghĩa binh, nói là nuôi nhưng thật ra là thanh niên trai tráng tay đao tay cày, cung kiếm luôn ở bên luôn ở kề cuốc xẻng, tự lực canh tác nuôi thân, cùng với một lòng phò vua giúp nước rèn luyện kiếm cung, mà than ôi, rèn luyện quân binh ngày ngày mà thất trận chỉ trong khoảnh khắc, đến nổi ông bà chúng ta phải trốn nhủi chui thành cùng đinh khố

đế, đất nước ta trường tồn là đã nhờ biết bao anh hùng vô tên tuổi như thế nầy giòng tộc ta âm thầm đã tận lực đóng góp xương máu và tài sản cho đất nước, không hổ thẹn với sử xanh, sự thất trận cũng chỉ là vụng tính, mà vua Hàm Nghi sau đó bị đọa đày.  Than ôi vị vua anh minh đã từng nói:

"Tay dơ lấy nước mà rửa, nước dơ lấy máu mà rửa!"

sự thất trận chỉ vì đường cạnh góc vuông ngắn hơn đường huyền.  Thế rồi trời cho từ một người khánh kiệt sau khi thua trận, ông Nội lại bỗng nhiên trở thành phú hộ hùng cường mới có thơ rằng:

"Chồn chân ngựa, cứu nhà đi dễ khắp, thẳng cánh cò, ruộng đất biết là bao!"

Số là bị giặc lùng bắt nơi nơi, ông mới làm người ăn mày, thất thểu có một chiếc nón lá và một nhánh cây dâu, loại dâu tằm ăn, dùng làm gậy, đến bờ sông Thu Bồn vào lúc trưa đứng bóng, không có đò qua sông, thật là cùng đường ông bằng cặm cây roi dâu xuống bãi cát mênh mông nắng chan chan, ông để cái nón lá lên cây dâu rối ngồi núp dưới bóng, vì đội nón lên đầu thì quá nóng rát, đến xế bóng thì có đò  chèo sang, ông lật đật lấy nón đội, bước lên đò mà bỏ quên cái cây dâu, gia tài có hai vật, nay chỉ còn có một chiếc nón lá mà thôi. Thời gian khá lâu sau thấy tình thế tạm yên, ông đi trở lại "bến đò xưa", thì nhánh dâu bỏ quên ngày trước nay đã đâm chồi nẩy lộc. Ông bèn xin với làng xã cho trưng khẩn bãi cát hoang hai bên bờ sông, vì đất bỏ hoang cho nên làng chỉ bắt đóng có một đồng bạc.  Ông trồng dâu nuôi tằm và trở thành đại phú từ đó. Nghĩ công lao của thần dân hết lòng với đất nước mà vua có sắc phong cho ông rằng:

"Nam quận lương gia, Sài Giang phú hộ" 

Cho nên sự biển dâu không biết đâu mà lường.  Người xưa có câu rằng:

"Thức đêm mới biết đêm dài, ở lâu mới biết lòng người nghĩa nhân!"

Nghĩ lại đã bao năm số nhà hiếm con trai, con trường sớm mệnh vong, con út nhỏ dại thì:

"Vô nam dụng nữ, vô tử dụng tôn!"

lời thánh hiền không sai ít có gia đình nào mà con cháu hiếu thảo chừng ấy khuya sớm phụng thờ cha mẹ, chị lớn chăm sóc bao năm rồi nay đến lượt các em, kể sao cho xiết mọi hy sinh khổ nhọc trong

hai mươi chín năm trời, cho đến lúc thân phụ lâm chung mồ yến mả đẹp. 

​

​Chú Hộ ơi! nghĩ cho cùng, ở dương thế tam mươi sáu năm đại thọ, trọn đời giữ chữ trung tín, hiền hòa chưa một lần để ai thiệt thòi, bát nước đầy đối với họ hàng cũng như với xóm làng đã tô son đậm nét cuộc đời bình thản thanh bạch của mình, lấy châm ngôn cần kiệm liêm chính

làm đầu. Vì vậy nay một lần vĩnh viễn xa cách, quan khách mến lòng thành của

tang gia đây mà cùng đến chia buồn thắm thiết cảm nghĩ chân tình ấy, mà

xin cho đứa con trai quí hiếm là cháu Chánh đây vài lời tri ân cùng chư vị.

​

​Xin đa tạ, đa tạ.

​